Gewetensbezwaarde werknemer

Hoewel gewetensbezwaren zich op allerlei terreinen kunnen voordoen, gaat het in deze folder om gewetensbezwaren die zich kunnen voordoen bij christenen die werkzaam zijn in de zorgsector. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan onderwerpen als abortus en euthanasie, maar ook aan terminale pijnbestrijding, versterving, inenting, abstinerend beleid, omstreden operaties en niet-noodzakelijke verrichtingen op zondag.

Wat is een geweten?

Ieder mens heeft een geweten. Dit is de ingeschapen kennis van goed en kwaad. Of anders gezegd: het geweten is een innerlijke reactie van de mens in besef van goed en kwaad. Daarnaast wordt het geweten gevormd door met name de opvoeding, religie en levenservaring.

Wat is een gewetensbezwaar?

Iemand komt in gewetensnood als hij door (werk)omstandigheden gedwongen wordt om dingen te doen of te laten, te zeggen of te verzwijgen, die niet overeenstemmen met zijn (christelijke) normen en waarden. De ontstane gewetensnood leidt ertoe dat hij bezwaar zal maken tegen de gewenste werkwijze.

Gewetensvrijheid

De RMU vindt het positief dat er van overheidswege in de zorgopleidingen meer aandacht lijkt te komen voor ethische vraagstukken waarbij normen en waarden een belangrijke rol spelen. De vraag is echter waarop die normen en waarden zijn gebaseerd. Vooral in de zorg- en welzijnssector is ethiek letterlijk van levensbelang. Door de RMU worden de ethische thema’s vooral benadrukt vanuit een bijbelse visie. Werkzaamheden die te maken hebben met ethische dilemma’s kunnen dan ook niet los worden gezien van persoonlijke overtuiging. De RMU zet zich dan ook actief in voor een volledige acceptatie van gewetensbezwaarden in de zorg.

Met raad en daad

Hoewel elke situatie anders is, treden gewetensbezwaren over het algemeen op in situaties waarvoor al eerder advies of bemiddeling van de RMU is gevraagd. Vanuit de bijbelse grondslag van de RMU en de door de RMU-sector Gezondheidszorg en Welzijn ‘Het Richtsnoer’ ontwikkelde visie zijn diverse praktijksituaties doordacht, adviezen gegeven en voorbeeldprotocollen en dergelijke ontwikkeld. Ook heeft de sector een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de Christelijke Beroepscode voor verpleegkundigen en andere werkers in de zorg. Hoewel er dus veel ‘voorwerk’ is verricht blijft het voor iedereen van belang om over de ethische aspecten van het werk na te denken.

Sollicitatie

Wanneer na rijp beraad (eventueel na praktisch en juridisch advies ingewonnen te hebben bij de RMU) besloten wordt tot sollicitatie, zal de sollicitant aan de hand van de informatie die de werkgever verstrekt over de te verrichten of mogelijk te verrichten arbeid en de aard van de werkzaamheden, een afweging moeten maken of de werkgever op de hoogte moet worden gesteld van de gewetensbezwaren. Op deze manier kunnen potentiële conflicten worden beperkt tot situaties die op het moment van de sollicitatie niet konden worden voorzien. Het is verstandig om goed voorbereid het sollicitatiegesprek in te gaan. Op de volgende vragen zal de sollicitant een duidelijk antwoord moeten kunnen geven. Hoe wil ik mijn waarden en normen uiten op mijn werk, met wat voor situaties kan ik op mijn werk te maken krijgen, wat kunnen gevolgen zijn van mijn gewetensbezwaren voor het team, de patiënten en de organisatie en wat zijn mijn rechten en plichten? Omdat elke situatie weer verschillend is, is er geen eenduidige richtlijn te geven. De RMU wil u graag adviseren in uw concrete situatie.

Belangenbehartiging

De RMU maakt werk van uw werk. Dit betekent in de praktijk dat de RMU de belangen van haar leden behartigt. Daarbij kan het gaan om praktische zaken, maar de RMU staat haar leden ook bij als het gaat om ethische afwegingen. De RMU probeert allereerst wetgeving die nadelige gevolgen heeft voor christenwerkers in de zorg tegen te houden of positief bij te stellen. Daarbij werkt de RMU nauw samen met kerken, christelijke politieke partijen, pro-life-organisaties en andere belangenorganisaties, verenigd in het Platform Zorg voor Leven. Maar de RMU is er ook voor de individuele werker in de zorg. Indien u, om welke reden dan ook, twijfels hebt over bepaalde handelingen, staat de RMU voor u klaar met gedegen advies en (juridische) hulp.