Juridische aspecten

Wet op de Orgaandonatie

De Wet op de orgaandonatie (WOD) regelt sinds 1998 de orgaandonatie voor transplantatie-doeleinden. Deze wet levert zekerheid en duidelijkheid voor iedereen die bij donatie betrokken is. De wet gaat uit van een volledig toestemmingssysteem: geen donatie en transplantatie zonder expliciet toestemming van donor of nabestaanden.

Het doel van de Wet is vooral om de rechtszekerheid te garanderen van iedereen die bij donatie betrokken is. Daarnaast heeft de wet tot doel:

• het vergroten van het aantal donaties door wilsbeschikkingen centraal te laten registreren
• een rechtmatige verdeling van het aanbod van donororganen en –weefsels
• het verbod op de handel in organen (handel erin is strafbaar gesteld).

De volledige tekst van de WOD staat op www.wetten.overheid.nl

Wijziging van de wet

Op 13 februari 2018 is de nieuwe wet op de donorregistratie aangenomen. Met dit initiatiefvoorstel van het Tweede Kamerlid Pia Dijkstra (D66) wordt het bestaande beslissysteem voor donorregistratie gewijzigd. In 2020 is deze wet ingegaan.

Het toestemmingssysteem is vervangen door een systeem van Actieve Donor Registratie (ADR-systeem). In een ADR-systeem kan men dezelfde vier keuzes vastleggen als in het huidige toestemmingssysteem:

• ik geef toestemming,
• ik geef geen toestemming,
• mijn nabestaanden beslissen, of
• een specifiek persoon beslist.

Ook in dit systeem is registratie niet verplicht. Wel wordt vanaf het 18e levensjaar iedere Nederlandse ingezetene aangeschreven met een donorformulier. Indien men niet reageert op dit formulier, wordt men geregistreerd als persoon die geen bezwaar heeft tegen orgaandonatie. De betrokkene ontvangt hiervan een bevestiging. Het is te allen tijde mogelijk de registratie te wijzigen. Op deze wijze worden mensen gestimuleerd actief na te denken over hun keuze met betrekking tot orgaandonatie. Nabestaanden en medische professionals worden daardoor ontlast.